Dưới đây, chúng tôi xin khái lược trình bày một số phương diện trong lý luận “Dương trạch” để bạn cùng tham khảo.
1. Dương trạch khí thuyết.
Thuyết khí trong Dương trạch chủ yếu gồm nạp khí và khí
sắc. Thuyết nạp khí bao gồm: Địa khí và môn khí. Địa khí và môn khí đều
vượng mới được phú quý. Nếu địa khí suy mà môn khí vượng hoặc ngược
lại đều không hay.
Theo quan điểm ngũ hành tương sinh, tương khắc, phàm khí
đến từ phương khắc, nhà tất bị khắc, người trong nhà sẽ nhiễm hung
khí. Phàm khí đến từ phương sinh, người ở trong nhà sẽ được thụ hưởng
cát khí. Nếu xét theo đường ở ngoài nhà thì, đường chiếu thẳng vào nhà
gọi là lai mạch, đường ngang là giới thủy. Dương trạch nếu được vượng
khí của trời, quý khí của đất tất nhiên sẽ được hưởng phú quý.
Thuyết khí sắc tức là nhìn khí mà phân cát hung. Họa phúc của Dương trạch thoạt tiên biểu hiện ở khí sắc.
Phàm một ngôi nhà tuy cũ, nhưng khí sắc sáng láng thì
gia đình đó làm ăn phát đạt. còn ngôi nhà tuy mới nhưng khí sắc ảm đạm
tối tăm thì gia đình đó tất lụn bại.
Lại nói chuyện đi vào nhà, trong nhà tuy không có người
nhưng có khí tượng ấm áp, gia đình đó tất phát đạt. Nếu bước vào trong
nhà, tuy có người, song thấy âm u, gia đình đó tất lụn bại. Nhập môn,
nếu hơi cảm thấy ánh hào quang rọi chiếu, gia đình đó tất thành cự phú.
Còn tuy có ánh hào quang nhưng ngọn lửa kèm theo khói đen thì chủ nhân
nhất định bị hỏa tai. Còn nếu thấy hắc khí như mây mù khói tỏa, gia
chủ tất gặp tai họa. Nếu bạch khí đầy nhà, màu khói nhạt, gia đình đó
tất tử vong. Nếu hỷ khí đi kèm hắc khí, vượng vận sẽ mất và tai họa sẽ
đến. Nếu kèm bạch khí, tất có hiếu phục. Trong hắc khí hơi lộ màu sắc,
họa sẽ lui hết. Trong bạch khí kèm màu sắc, trong hiếu phục sẽ có
chuyện vui. Đêm thanh tĩnh lặng nếu thấy phía trên nhà có hào quang,
tất sinh quý tử. Khoảng giờ Tý, trăng sáng sao thưa, nhìn thấy ngũ sắc,
thì phía dưới ắt có đại quý.
Thuyết khí của dương trạch hiện thời chưa có cơ sở khoa
học để chứng minh, do đó các nhà khoa học Tây phương còn hồ nghi.
2. Chọn đất làm nhà.
Người Trung Quốc xưa kia làm nhà đều chú ý đến việc lựa chọn địa thế, xem đó như yếu tố số một.
Bậc hiền triết đều chủ trương nhà ở phải đạt tới sự hài
hòa với tự nhiên. Nếu làm được như vậy thì ngôi nhà và cảnh vật xung
quanh sẽ tôn thêm vẻ đẹp , làm cho tinh thần con người sảng khoái, từ
đó thể chất cũng được tăng lên.
Họ chủ trương chọn nơi cận sơn bàng thủy, đất đai màu
mỡ, cây cối xanh tươi. Ở núi phải xem sơn thế long mạch. Mạch lớn khí
lớn. Mạch khí là gốc. Tại vùng gò đồi, chọn nơi bằng phẳng, rộng rãi
không có hang hố, tức vừa rộng rãi lại vừa tàng phong đắc khí. Nơi sơn
địa chú ý xem mạch, mạch khí trọng ở thủy. Còn ở đồng bằng, xem ra
không có long mạch, phái Phong thủy lại cho rằng thổ địa cao nhất thốn
tức long, bờ ruộng to nhỏ đều là long. Và cũng chú trọng xem nước.
Riêng phần cấm kỵ thì nhiều vô cùng. Chẳng hạn: nhà
không được xây nơi sông núi, hoặc cửa ra vào sơn cốc (như vậy sẽ tránh
được lũ lụt sấm sét). Phía Nam của ngôi nhà nên có khoảng đất trống
(khi nhà ở phía Bắc, hướng Nam, khoảng đất trống sẽ là nơi tiện cho
việc nghỉ ngơi, phơi phóng, vui chơi).
Nhà không nên dựng trên nền có giếng bỏ (vì giếng sẽ có
nước phun ra địa khí hoặc rỉ nước, sẽ không lợi cho con người. Hơn nữa,
nền đất nơi giếng bỏ thường ẩm thấp, người sống ở đó lâu dễ bị phong
thấp).
Nhà ở không nên làm ở nơi cửa đường chữ “Đinh” đối diện
với cổng lộ (bởi như vậy dễ gặp tai nạn, xe cộ ngày đêm qua lại, lái xe
say rượu dễ để xe va chạm vào nhà ở. Ngoài ra, nơi đó mọi người hay
hành hung đánh nhau sẽ ảnh hưởng rất lớn đến nhà ở).
Nhà ở không nên dựng nơi ngõ cụt (bởi ngõ cụt ra vào bất
tiện, không tiện trao đổi thông tin, bất tiện trong quan hệ, dễ tạo
nơi con người thói ích kỷ hẹp hòi). Cạnh nhà ở có miếu là không tốt
(bởi miếu là nơi thâm u lạnh lẽo khiến người ta tăng thêm sự mê tín.
Phía Nam nhà ở nếu có núi cao, nhà đó tất sinh phú Nho gia.
Trước cổng sau nhà tất có ngõ. Thầy Phong thủy cho rằng,
phàm ngõ phân nhánh phải trái không liên quan đến may rủi. Nếu ngõ quá
hẹp, thẳng dài, nhà hướng vào đó sẽ như ở tù vậy. Người ở lâu nơi ngõ
cụt sẽ cô độc. Ngõ không nên chiếu thẳng vào cổng nhà, không nên trong
rộng ngoài hẹp, không nên đầu to đuôi nhỏ.
Trước nhà có đống đá, người nhà dễ bị cảm mạo, phía Tây
Nam nhà ở có ngã tư, con gái nhà có tính dục mạnh, phía Đông Bắc có ngã
tư, ảnh hưởng đến sinh dục. Phía trước nhà có đường hình chữ S, làm ăn
không phát đạt.
3. Cây cối xung quanh nhà.
Thuật Phong thủy cho rằng các tiệm hàng trong thành phố
không nên câu nệ lắm. Nhà ở nông thôn thì coi cây cối như cái áo khoác
ngoài cho thân. Vùng núi cây cối tác dụng che khí lạnh. Vùng dân dã,
nếu cây cối tốt tươi, nhà sẽ thịnh, cây cối lụi bại, nhà tất lụi bại
theo. Cây cỏ xanh tươi, sinh khí thịnh vượng sẽ che chở địa mạnh. Chẳng
hạn, phía Đông trồng đào dương, Bắc Nam trồng mai táo, phía Tây trồng
dành dành, du, phía Bắc trồng hạnh, mận thì đại cát đại lợi. Còn nếu
phía Đông trồng hạnh, Nam mận, coi như không hợp nên gọi là dâm. Hướng
Tây Bắc của nhà nên trông đại thụ vì Tây Bắc thuộc Càn, thụ hữu mộc
tinh có thể che chở cho chủ nhà (kỳ thực, xét theo hướng gió thì gió
Tây Bắc mùa Đông cực lạnh, có cây lớn sẽ đỡ cho).
Trước cổng nhà không nên có cây to (vì dễ bị sét đánh). Rừng trúc xung quanh nhà là điều lành.
4. Nhà ở và nước.
Nước xung quanh nhà gồm nhiều loại, chúng đều ảnh hưởng
đến lành dữ của con người. Chẳng hạn, nước thanh tú chảy ngang phía
trước, chủ nhân thanh nhàn vui vẻ. Nước thanh tú chiếu vào cửa, chủ nhà
phát tài. Thủy cận cát môn, chủ nhân bất an. Thủy mực xung môn, chủ
nhân ly tán. Ngoài ra, rãnh nước, hồ nước, giếng nước cũng đều có sự
cấm kỵ.
Cống nước là cống ngầm chảy từ nhà ra, nên đi ngầm chớ
để lộ. Đào cống thoát nước phải thuận địa thế, theo Tý vị mà chảy ngoằn
ngoèo thì bất lưu. Nếu chảy thăng phía trước, tất tài bất tụ. Đối môn
Phong thủy, tất bất tụ tài. Nước ở hai bên, phú quý lâu dài.
Ao hồ là nơi chưa nước thải của nhà. Phàm hồ hình vuông,
hưng thịnh may mắn. Hồ hình nồi úp, phú quý vô lường.. Nhà to hồ nhỏ,
nam cô nữ yểu. Nhà nhỏ hồ to, tài sản lưu tán. Trước cửa là hồ to, nhân
thọ bất thường. Sau nhà hồ to, thiếu niên thương vong.
Giếng dùng để lấy nước, đào giếng phải chọn hướng đẹp.
Hướng lành đào giếng sẽ sinh con thông minh. Phàm trên vị trí Thiên can
là lành, trên vị trí Địa chi là dữ.
Trước nhà có hồ bán nguyệt, tròn ở phía trước có thể
phát tài (cũng có sách lại nói, trước nhà có hồ bán nguyệt, phần lõm ở
phía ngoài, tròn ở trong, nhà thịnh vượng). Hồ trước nhà, góc nhọn
chiếu vào cửa dễ sinh bệnh.
5. Quan hệ giữa nhà và nhà.
Các nhà cùng dãy nên cao thấp như nhau, nếu không nhà
cao sẽ ép nhà thấp. Phòng bên trái có thể cao hơn phòng bên phải, chớ
có ngược lại. Vì theo tập tục: tả Thanh Long hữu Bạch Hổ, thà để Thanh
long cao hơn vạn trượng chứ không để Bạch Hổ ngửng đầu. Trong cùng một
chỗ, cho dù tự mình xây phòng, phòng phụ thuộc không được cao hơn phòng
chính, phòng trước không được cao hơn phòng sau.
Phía trước nhà không nên có nhà cũ nát vô chủ. Cửa chính
của nhà ở không được chiếu thẳng vào góc nhà người khác. Như vậy sẽ
không may, góc tường bao quanh nhà người khác không được chiếu thẳng
vào cửa chính nhà ở. Nếu góc chiếu bên trái, bất lợi cho nam giới, góc
chiếu bên phải, bất lợi cho nữ giới.
6. Kết cấu nhà ở.
Người Trung Quốc xưa quan niệm về cấu trúc nhà ở khá
phức tạp. Hình nhà đều liên quan đến cát hung. Chẳng hạn: nhà xây hình
chữ kim, phú quý. Xây hình chữ bát, cô bần bệnh tật. Nhà xây hình chữ
hỏa, đờm hỏa tắc kinh. Nhà hình mặt quạt, hay mang bệnh, xà phụ thô to,
chủ bị lừa, xà chính nhỏ, thường bị người khác ức hiếp.
Phong thủy bàn về kết cấu nhà ở chủ yếu thiên về nhà dân
gian như nền nhà ở nên trước cao sau thấp. Nền trước hẹp sau rộng vừa
phú vừa quý. Nền trước rộng sau hẹp ít tiền bạc. Nền hình tam giác, bất
lợi mọi đường. Nền bốn góc đều khuyết chớ nên ở. Nền nhà hình vuông
tốt (nếu nền hình vuông nhà sẽ đẹp, còn nền nhà chẳng quan hệ gì tới
lành dữ). Lại còn nhà rộng ít người ở không hay. Nhà quá nhỏ, đông
người ở bất lợi. Nhà ở của con gái không nên dựng ở sân nhà bố mẹ. Hai
nhà hợp làm một không nên nối hiên. Nhà ở chiều dọc sâu dài hơn bề
ngang, phú quý dài lâu. Nhà ở chiều ngang rộng dài hơn chiều rộng, bất
lợi.
Số phòng trong nhà đều liên quan đến lành dữ. Một gian
nhà lành, hai gian không sao, ba gian dữ, bốn gian dữ, năm gian lành,
bảy gian lành, tám gian dữ, chín gian lành.
Xà ngang của nhà nên theo số đơn, tránh số chẵn (có thể liên quan đến lực học).
Làm nhà nên dùng gỗ dương như: Tùng, Mai, Sam, không nên dùng gỗ âm như Dẻ, Nam, Hòe …
Từ ngoài nhà đã nhìn thấy cột chính trong nhà: sẽ đẻ ra đứa con bất hiếu (chẳng liên quan gì).
Ngoại hình của nhà không nên hình chữ nhị hoặc chữ son.
Trên mái nhà bằng, xây thêm lầu ba, hung. Kho tàng là nơi tích trữ, nên xây hướng Thổ, chớ xây hướng mộc.
Cầu thang làm ở giữa nhà bất lợi.
7. Cửa và cửa sổ.
Cửa thường được coi là bộ phận quan trọng nhất của nhà
ở, nó là tiêu chí thể hiện sự thịnh suy. Nó nối liền trong nhà với
ngoài nhà, nó là “khí khẩu” và “khí đạo”. Thông qua cửa để thượng tiếp
Thiên khí, hạ tiếp Địa khí, đón lành tránh dữ. Cửa có vượng môn và suy
môn. Cửa coi trọng ở chỗ thông với đường lớn vì khí sinh lộ thượng, vừa
mở cửa là khí vào ngay. Hai nhà đối môn nhau, nhà nào cửa cao sẽ
nghèo; cửa cao bằng nhau, nhà nào cửa to hơn sẽ thắng. Lầu trên cổng
(môn lâu) không được thiên tả thiên hữu, cũng không được quá cao quá
thấp. Lầu trên cổng hợp với tọa Bắc hướng Nam, tốt nhất là hướng Đông
Nam.
Làm cửa là cả một nghệ thuật. Theo nguyên lý “tụ khí”
của thuật Phong thủy, cửa phải vừa đắc khí, vừa tụ khí, lại không được
đóng, chết khí. Do đó, các nhà phong thủy thường phải dùng la bàn để
dẫn khí theo vượng phương, rồi mới quyết định mở cổng lớn. Cổng phía
trong cổng lớn phải thiết kế theo nguyên tắc Ngũ hành tương sinh, tránh
tương khắc. Nhưng các cổng lại không được bố trí cùng một hướng, vì
như vậy “khí” sẽ bị đại lậu.
Người Trung Quốc xưa cũng rất chú trọng nghệ thuật làm
cửa sổ nhà. Họ coi cửa sổ là nơi để quan sát thưởng ngoạn cảnh quan tự
nhiên, có thể bồi bổ tinh thần, di dưỡng tinh thần.
Theo điều tra, phần lớn nhà ở nông thôn Trung Quốc cổng
lớn đều quay hướng Nam, Đông, Đông Nam. Trong cổng lớn đều có bức chắn
để ngoài nhà không thấy trong nhà. Cửa nhà hay ở giữa để được đắc khí.
Các nhà Phong thủy còn cho rằng, nhà lớn cửa nhỏ không
hay, bất lợi cho thông khí, ra vào. Nhà nhỏ cửa to cũng không hay. Cổng
lớn của nhà ở tránh để đá dài ở trước.
Phía Nam nhà ở có cửa hoặc cửa sổ, tốt nhất nên có mái hiên và phần che mặt trời.
Cửa sổ trên mái nhà không nên mở góc Tây Nam và Đông Bắc. Cũng không nên mở quá nhiều để dương khí quá thịnh.
Cửa sổ mở hướng Bắc sẽ làm cho phụ nữ kinh nguyệt không đều.